Om 6u opstaan is geen enkel probleem als het best fris is en de ruiten alle zonlicht binnen laten. Het duurt even vooraleer iedereen goed en wel wakker is, maar wanneer we horen dat het ontbijt klaargezet wordt verloopt het opstaan toch net een tikkeltje vlotter. Iedereen heeft goed geslapen ondanks de harde ondergrond, vermoedelijk heeft de inspanning van gisteren daar iets mee te maken. Met drie stevige pannenkoeken met honing en banaan hebben we in ieder geval genoeg suiker binnen, en na een bedanking van onze gastheer en -vrouw proberen we terug op gang te geraken. Geen simpele opdracht, maar al snel is iedereen weer in topvorm. Tegen 10u moeten we op een afgesproken punt zijn, omdat daar de 2-daagse trekkers ons gaan vervoegen. Zij worden er heen gebracht met een auto en samen leggen we de laatste anderhalve dag wandelen af.

We leren ondertussen van Ooh Ooh dat studeren in Myanmar ongeveer 1000 Euro per jaar kost, een snelle berekening leert ons dat ze best nog even zal moeten werken vooraleer ze dat bedrag kan terugbetalen, aangezien wij maar 20 euro per trekking betalen voor 3 dagen (lodge, gids, eten, boottocht, … alles inclusief). Het is best een lastig gesprek, maar ze is eerlijk en open. We beginnen stilaan te beseffen hoe toeval soms allesbepalend kan zijn, en wat een geluk wij wel niet hebben met ons geboorteland, België. Ze is echter niet jaloers, en vertelt ons hoe vriendelijk en behulpzaam mensen hier zijn, iets wat welvaart al zeker niet bespoedigt en waar wij nog wat van kunnen leren. We krijgen ook een eerste indruk over haar visie op het Rohingya conflict dat Myanmar de laatste jaren in de ban houdt. Dit probleem is de reden waarom vele buitenlanders een boycot van het toerisme vragen, maar de uitgebreide uitleg wil ze voor iedereen doen. Het is complexe materie en er is geen eenduidige loop van omstandigheden, het lijkt vooral een kwestie van ervaring en interpretatie te zijn. Maar daarover vanavond meer.

Via eindeloze chiliplantages lopen we door naar de rustplek waar drie nieuwe groepsleden ons vervoegen. Een koppel uit Roemenië en een vrouw uit Singapore. Het Roemeense meisje helpt ons meteen met de identificatie van het fameuze Aziatische liedje dat we ondertussen ontcijferd hebben: Panama van Matteo. Ze probeert de songteksten wat te vertalen, maar het is snel en half dialectisch waardoor het blijkbaar niet zo evident is. Meteen leuk om zo kennis te maken! De vrouw van Singapore is echter een ander paar mouwen, en geeft ons al meteen een veeg uit de pan als het over het verschil tussen Maleisië en Signapore gaat. Voor de afscheuring zou Singapore volledig geblokkeerd en tegengewerkt worden door de staat en de Maleisiërs zelf, waardoor vooruitgang compleet onmogelijk was. Er zijn blijkbaar ook heel wat wetten die de originele Malay bevoordeelt, en daar moesten de vele inwijkelingen in Singapore niets van weten. Het geeft ons meteen twee bedenkingen, is Maleisië dan echt zo benadelend voor inwijkelingen, en zijn alle Singaporianen zo vol van zichzelf? Dat gaan we binnen een paar maanden in ieder geval zelf kunnen ondervinden! We zijn benieuwd.

Wanneer we dan langs een gigantische boom passeren, wat in Myanmar best wel vaak voorkomt, houden we even halt voor een uitleg over het Buddhisme. Wij hebben Buddhisten altijd al ervaren als rustige mensen, vriendelijk en behulpzaam, en uiterst zelden onbetrouwbaar. En blijkbaar is dit grotendeels aan het geloof te danken. Buddhisme is een vrij geloof, waarbij niets opgelegd of verwacht wordt buiten het proberen te volgen van het goeie pad. Geen verplichte rituelen of gebeden, enkel maar een aanduiding over hoe je best je leven leidt. Het is allemaal gebaseerd op het geloof in karma, waarbij je zelf terugkrijgt wat je anderen aandoet. Help je anderen, dan krijg je zelf ook voorspoed. Werk je anderen tegen, steel je, of doe je ander kwaad, dan zal karma er wel voor zorgen dat jij zelf ook een slechte tijd tegemoet gaat. Een simpel principe, maar het strookt volledig met onze ervaring met Buddhisten. Op de vraag waarom er dan toch sommige Buddhisten de toeristen in ‘t zak zetten, antwoord ze dat die proberen van hun prive en professioneel leven compleet gescheiden te houden. In hun prive leven ze volgens de principes van karma, maar in hun professioneel leven is dat minder van tel en nemen ze het risico erbij. Vreemd hoe dit dan wel kan marcheren, maar we kunnen er ons wel iets bij voorstellen.

Het verdere verloop van de wandeling gaat langs een dorpje dat opnieuw straalt van openheid, de kindjes komen ons toegelopen en de volwassenen kijken ons met de glimlach aan. Bij de dorpsschool vertelt Ooh Ooh dat slechts een klein percentage van de kinderen effectief naar school gaat, en dat al bijna geen kinderen afstuderen aan het middelbaar. Schoolplicht kennen ze niet, en ook de kleuterklas is hen onbekend, als kinderen al naar school gaan, dan is dat pas vanaf 6 of 7 jaar. Best laat, aangezien kinderen op jonge leeftijd ontzettend snel en veel kunnen bijleren. Opnieuw wordt pijnlijk duidelijk hoe moeilijk de locals het hier hebben, en hoe hard ze moeten werken om hun kinderen naar school te sturen, als het überhaupt al mogelijk is.

Voor het laatste deel trekking vandaag kunnen we kiezen tussen drie wegen, een korte, middellange of een lange. De korte is de eenvoudigste, en leidt ons rechtstreeks naar de homestay voor vanavond in zowat 1u30. De middellange route gaat via een hele resem stupas en pagodas en duurt ongeveer 2u30, en de lange route brengt ons naar een rivier waar we naar hartelust kunnen zwemmen, maar duurt wel 3u. De groep kiest unaniem (Ann-Sofie haar vermoeide voeten buiten beschouwing gelaten) voor de lange route met zwemstop, dus zijn we zoet voor de komende 3u. We passeren een omgeving waar de tijd werkelijk stil is blijven staan, 2 kindjes rijden op buffels voorbij, vrouwen passeren met gigantische manden op hun hoofden en ook paard en kar ontbreken niet. Ann-Sofie is ondertussen echter even oververhit, en heeft moeite om vooruit te geraken. De zon staat al twee dagen loodrecht boven ons en kent geen genade. Het is extreem heet en in de verste verte valt er geen klein vlekje schaduw te bespeuren. Met haar sjaal op haar hoofd gaat het al ietsje beter, maar het is vooral afzien geblazen tot we het water bereiken dat eindelijk voor afkoeling kan zorgen. Ook Ooh-Ooh gaat mee het water in, en amuseert zich rot, ze giert het uit. Zalig om haar zo even te zien, los van alle moeilijkheden die ze hier meemaken. De verkoeling was hoog nodig, zo kunnen we allemaal weer even mee voor de laatste kilometers.

Het is niet ver meer nu, en gelukkig maar want het begint al snel donker te worden. Vanavond kunnen we kiezen tussen slapen in een homestay of een monastery, maar eens aangekomen bij het monastery blijkt het al bomvol met andere toeristen te liggen, en dus slapen we allemaal gezellig in de homestay. We krijgen opnieuw een matje aangeboden in een grote ruimte, en opnieuw een buitendouche met een emmer. Ditmaal zijn de douchefaciliteiten echter helemaal komisch, het muurtje waarachter je moet staan is amper afgeschermd van buitenstaanders, en is een goeie anderhalve meter hoog. Iedere westerse mens – die gemiddeld groter is dan 1.5m – kan dus los binnenzien, en dus wordt er weer duchtig gepast voor het douchen. Het avondeten daarentegen is fenomenaal. Een overvloed aan keuze en zo veel dat de tafel waaraan we zitten (een best grote tafel voor 15 man) compleet bedolven wordt onder de borden en kommen. Er zitten zelfs vers gebakken frietjes bij, die niet moeten onderdoen voor de Belgische! Na de maaltijd worden we uitgenodigd bij de buren, waar net een ceremonie aan de gang is waarbij de grootouders bedankt worden voor hun inspanningen. Ze krijgen manden met eten en snacks aangeboden, en wat geld om zelf eens een snoepje mee te kunnen kopen. We krijgen thee aangeboden en mogen plaatsnemen in hun living, dus is het vanzelfsprekend dat ook wij een bedanking geven aan deze vrijgevige familie. We worden er overladen met thee en sticky rice, en kunnen genieten van een leuke avond. Eén iets echter, we mogen nooit ofte nimmer met onze tenen richting het Buddha beeld zitten, want dat zou disrespect uitdrukken, iets waar we dus voorzichtig mee omspringen.

Na dit gebeuren is het weer tijd voor een kampvuur, en is het tijd voor de gehele historie van het Rohingya probleem van Myanmar. Ooh Ooh vertelt in geuren en kleuren hoe het ontstaan is en hoe de locals het op dit moment ervaren. Het is ontstaan toen Myanmar nood had aan goedkope werkkrachten, en massaal Bangladezen uitnodigde om in Myanmar te komen wonen. De meesten van hen bleven langs de grens wonen, en vormden een stevige groep inwijkelingen. Jaren lang immigreerden ze gewild, en kregen ze zelfs de Birmese nationaliteit aangeboden. Na een 20 jaar begon de overheid echter te beseffen dat er zo een veel te grote instroom was, en probeerden ze deze migratie een halt toe te roepen. Onder tafel werden echter nog steeds Bangladezen toegelaten, de stroom verminderde maar stopte niet. In de tussentijd is een hechte community ontstaan die zichzelf niet meer als Birmees beschouwt, maar een eigen staat wil oprichten. Dit is niet naar de zin van de overheid en dus beginnen die met het oppakken van de Rohingya. Nu, jaren later, is het zo ver gevorderd dat zelfs hele dorpen platgebrand en uitgeroeid worden. Niets hiervan wordt natuurlijk bevestigd, maar luchtbeelden en verhalen vertellen dit wel. Van de naar schatting 1 miljoen Rohingya zouden er nog niet eens de helft meer in leven zijn. Een fortuinlijker deel is kunnen vluchten naar Bangladesh en Thailand, en het moorden kunnen ontsnappen. Gevoelige materie dus, want vele locals weten zelf niet eens hoe het in elkaar zit en wie er nu de slechterik in dit verhaal is. Een tweede probleem is de overheid zelf, een militair rigime dat hoogst nodig vervangen moet worden door een democratisch verkozen partij. Vele locals hebben echter geen flauw idee wat dit van belang heeft, of hoe ze dit kunnen veranderen, want als er verkiezingen zijn, belooft de overheid elektriciteit, grondstoffen en werkmaterialen aan de vele plattelandsbewoners, zaken die zij direct nodig hebben. Met beloftes van toekomstige welvaart zijn ze niet veel, en dus is hun keuze snel gemaakt. Aangezien ongeveer 70% van Myanmar in rurale gebieden leeft is het niet moeilijk voor de huidige overheid om telkens de meerderheid te halen en dus aan het bestuur te blijven. Het is moeilijk om allemaal te volgen, Ooh Ooh doet echter haar uiterste best om te volgen, en we zijn blij dat we dit even uitgelegd kregen, het is moeilijk en ligt vooral gevoelig bij de lokale mensen die er niets mee te maken willen hebben, maar Ooh Ooh wil dat wij de andere kant van het verhaal horen. De toeristische bycot die van buitenaf gevraagd wordt raakt vooral de locals die van toerisme leven, zoals ook Ooh Ooh zelf, en is dus niet de oplossing van het probleem. De oplissing zit volgens haar in educatie, om zo de locals inzicht in het systeem te geven en hen te laten inzien dat een goeie keuze maken bij de verkiezingen een wereld van verschil kan maken, maar zomaar educatie gaan voorzien is moeilijk, en dus zal deze problematiek nog niet van vandaag op morgen opgelost zijn.